In de ruim tien jaar dat dit boek nu op de markt is, ziet de wereld van
seks en seksualiteit er door de nieuwe media anders uit. Seksuele
contacten worden in toenemende mate geïnitieerd via digitale media:
e-mail, websites, MSN, weblogs, chatrubrieken, sms, enzovoort. Twee
derde van de Nederlandse jongens bezocht in 2006 een internetsite
over seksualiteit en ook twee derde keek naar een pornowebsite. Bij de
meisjes ligt dit iets maar niet veel lager. Een op iedere tien jongens
heeft wel eens online seks gehad, bij meisjes is dit een op iedere
twintig. De leeftijd waarop jongeren hun eerste seksuele contact hebben
ligt opnieuw lager, zo blijkt uit het laatste vijfjaarlijkse onderzoek.
De wereld van 2008 lijkt geseksualiseerder dan die van 1997.
Wat niet is veranderd, is het gebrek aan kennis en vaardigheden bij
veel mensen, zowel aan de kant van de hulpverleners die dit boek niet
lazen als aan de kant van de cliënten. Ook uit recente publicaties blijkt
dat anno 2008 nog steeds talrijke instellingen tekortschieten in het
opzetten van beleid over seksualiteit.
Het gaat redelijk goed met condoomgebruik onder de jeugd, maar er
zijn toch zo'n 70.000 Chlamydiabesmettingen per jaar als gevolg van
onveilige seks. En afgelopen jaar waren er toch weer zo'n 700 hivbesmettingen
in Nederland. Ook is er vaak sprake van grensoverschrijdend
gedrag: 18% van de meisjes, 4% van de jongens, 26% van
jonge homoseksuele mannen is wel eens gedwongen iets te doen of
toe te staan op seksueel gebied. Geruchten over 'breezerseks' (prostitutie
voor een flesje drank), 'gangrape' (groepsverkrachting) halen
alle kranten en zijn onderzocht. Echter een eventuele toename wordt
niet gestaafd door serieus onderzoek.
Sinds de tweede druk (2000) van dit boek is er een vracht aan nieuwe
publicaties verschenen en aan onderzoek uitgevoerd. Methoden voor
seksuele vorming en voorlichting zijn sterk geprofessionaliseerd. Dat
alles vormt de noodzaak tot een stevige herziening van het boek.
Dit leidt in de derde druk tot:
1 een geheel vernieuwde paragraaf over aids en soa;
2 een geheel vernieuwde paragraaf over de zedelijkheidswetgeving;
3 een toegevoegde paragraaf over seksualiteit bij gedetineerden;
4 nieuwe onderwerpen: aseksualiteit, eergerelateerd geweld, loverboys,
vrouwen- en meisjesbesnijdenis;
5 actualisering van teksten over prostitutie, bestialiteit, transseksualiteit,
seksuele ontwikkeling bij kinderen en jongeren, sociale acceptatie
van homoseksualiteit, diagnostiek en behandeling van
seksueel misbruik;
6 actualisering van alle teksten over seksuele ontwikkeling (hoofdstuk
3) en seksuele vorming en voorlichting (hoofdstuk 4) bij alle
doelgroepen in de hulpverlening: jongeren, ouderen, verstandelijk
gehandicapten, lichamelijk gehandicapten, psychiatrische clie¨nten,
en gedetineerden;
7 weer veel kleine aanvullingen.
Op sommige hogescholen wordt het boek gedurende meerdere jaren
in het onderwijs gebruikt. Het zou zonde zijn als studenten tijdens
hun studie twee keer hetzelfde boek zouden moeten kopen. Dit geldt
ook voor hulpverleners en ex-studenten, die het boek als naslagwerk
gebruiken. Voor hen heb ik de belangrijkste aanvullingen en veranderingen
in de tweede maar ook in de derde druk
op deze plek op mijn website geplaatst.
Ook nu de derde druk er is ben ik trouwens weer benieuwd naar
reacties. Stuur die per post naar de uitgever (zie colofon), die ze
ongeopend aan mij doorstuurt, of richt ze per e-mail aan
seksualiteit@xs4all.nl.
Uiteraard ga ik met alle reacties discreet om.
Bij het tot stand komen van de derde druk dank ik in het bijzonder:
Janhuib Blans (sociaal psycholoog), Lisette Kuyper (onderzoeker;
Rutgers Nisso Groep), mijn collega's Margot Sol, Jakop Rigter en Britt
Fontaine (Haagse Hogeschool), Marieke van Doorninck (La Strada
International), Marco Swaen (UvA, HvA, Callandcollege), Herman
Meijer (Artikel 1), Bart Kuilman (UvA), Joli(e) Ghianni (N00dles) en
Robert Schell (rotterdamscentrumvoortheater).
Traditiegetrouw sluit ik mijn dankwoord bij een nieuwe druk af met
een gedicht, dat alles zegt over mijn persoonlijke beleving bij het
onderwerp. De treffende versregel uit het gedicht staat ook gebeiteld
in het homomonument in Amsterdam. Het verwoordt niet alleen de
zoektocht van homo's en lesbo's, maar evenzeer het verlangen van
clienten, hulpverleners, studenten, eigenlijk van heel veel mensen. De
openheid die Bette Midler kenmerkend wist te beschrijven (zie
dankwoord
bij de tweede druk) begint bij het erkennen van dat wat we diep
van binnen voelen. Het gaat weer over het inruilen van angst voor
vertrouwen.
Uit het gedicht 'Aan eenen jongen visscher' van de Nederlandse dichter/
schrijver Jacob Israel de Haan (1881-1924):
Rozen zijn niet zoo schoon als uwe wangen,
Tulpen niet als uw bloote voeten teer,
En in geen ogen las ik immer meer
Naar vriendschap zulk een mateloos verlangen
mathieu heemelaar
februari 2008
© 2000 © 2008 M. Heemelaar, Amsterdam